ناگفته های پشت نویسی چک

مزیت چک به‌عنوان یک سند تجاری، امکان واگذاری آن به‌دیگران است، که از طریق پشت نویسی یا ظهر نویسی انجام می‌شود. با دانستن ناگفته های پشت نویسی چک می‌توان، این سند تجاری را با خیالی آسوده به‌دیگران انتقال داد. آموزش پشت نویسی چک؛ جزء اطلاعات ضروری است، که دارندگان حواله باید نسبت به آن آگاه باشند. ما در اینجا نکاتی را درباره پشت نویسی و قلم خوردگی چک برای شما توضیح خواهیم داد. در صورتی که هر نوع سؤال یا ابهامی در ذهن شما باقی‌ماند، پیش از اقدام به پشت نویسی چک می‌توانید، با مشاوران حقوقی ما در مؤسسه آکادمی کلهر تماس گرفته، و پاسخ سؤالات خود را از این مشاوران مسلط به قوانین چک دریافت نمایید.

پشت نویسی یا همان ظهر نویسی چک بنا به‌ دلایل مختلفی انجام می‌شود

همان‌طوری که گفته شد، پشت نویسی چک معمولاً به‌وسیله شخص سوم و فردی به‌غیر از صادر کننده آن، بنابر یکی از دلایل زیر انجام می‌گیرد:

• زمانیکه دارنده چک، برای دریافت وجه آن به بانک مراجعه می‌کند، باید هویت و مشخصات خود را به‌همان ترتیبی که بانک تعیین کرده است، در پشت چک ثبت کند. اینکار به‌منظور احراز هویت دارنده آن انجام می‌گیرد و بعد مبلغ چک به او پرداخت می‌شود.
• هنگامی که دارنده چک قصد دارد، چک خود را به فرد دیگری منتقل کند. در شرایطی که دریافت کننده حواله، برای اینکه از وصول چک مطمئن شود، از دارنده چک تقاضا می‌کند، تا با امضای پشت چک یک تعهدی محکم‌تر و بیشتر از تعهد صادر کننده برای او ایجاد کند. بنابراین به‌جای آنکه فقط صادر کننده متعهد به پرداخت وجه چک باشد، دارنده آن هم که می‌خواهد چک را انتقال دهد، جزء متعهدین پرداخت وجه آن محسوب می‌شود. در واقع پشت نویسی یا همان ظهرنویسی موجب می‌شود، که دارنده آن در زمان انتقال چک با امضاء پشت حواله به جمع متعهدین پرداخت آن اضافه شود. این روش باعث می‌شود، که چک به‌عنوان یک سند پرداخت برای نقد شدن از اعتبار و قدرت کافی برخوردار شود. زیرا فقط صادر کننده نیست که متعهد می‌شود، بلکه همه دارندگان بعدی حواله نیز در برابر دارنده جدید، به‌صورت ضمانتی متعهد به پرداخت حواله خواهند بود. این نوع از پشت نویسی، کاملاً به نفع دارنده جدید چک است، او می‌تواند برای دریافت مبلغ چک، به هر کدام از ظهرنویسان یا صادرکنندگان آن مراجعه کرده و مبلغ وجه را مطالبه نماید، که این امر از نظر قانونی هم کاملاً پذیرفته شده است.
• ممکن است پشت نویسی چک، برای ضمانت از صادر کننده چک، یا یکی از پشت نویسان آن انجام شود. در واقع این روش پشت نویسی، فقط به‌منظور ضمانت از یک فرد معین انجام می‌گیرد. در این حالت دارنده حواله می‌تواند، به صادر کننده چک، یا فردی که ضمانت ظهر نویس قبلی را کرده، برای مطالبه وجه مراجعه کند.

بررسی قانون جدید چک درباره پشت نویسی آن

• بنابر ماده 21 مکرر قانون صدور چک، مصوب آبان ماه سال 1397 در پشت نویسی نوع اول، که به‌منظور احراز هویت دارنده چک برای پرداخت وجه از طرف بانک انجام می‌شو‌د، انجام اینکار تا حدودی الکترونیکی شده است. صادرکننده حواله باید به‌وسیله، سامانه صیاد بانک مرکزی، نسبت به صدور چک اقدام نماید. با صدور هر برگه از چک، باید هویت و مشخصات دقیق دارنده، نیز وارد سامانه صیاد شود. با این کار هویت فرد دارنده چک، برای بانک مشخص شده و معلوم می‌شود که چه کسی وجه را دریافت می‌کند.
• نوع دوم پشت نویسی چک، که برای انتقال به‌فرد دیگری بود، طبق ماده 21 قانون صدور چک و تبصره‌ای که این قانون دارد، به‌طور کلی مفهوم قبلی خود را از دست داد. بنابر قانون جدید، صادر کننده حواله همزمان با صدور آن، باید اطلاعاتی را همچون هویت و مشخصات دارنده برگه چک ، تعیین مبلغ و تاریخ آن و نیز امکان انتقال و عدم امکان انتقال آن را، باید کامل در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شود. بانک‌ها هم موظف هستند، که بنابر اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد، پرداخت و تسویه مبلغ چک‌های صادره را در وجه دارنده نهایی آن در سامانه تسویه چک یا همان سامانه چکاوک بانک مرکزی ثبت کنند. بنابراین براساس قانون جدید، برای انتقال چک‌های صادر شده، نیازی به ظهر نویسی آن نیست و فقط شناسایی آخرین فرد دارنده حواله برای نظام بانکی اهمیت دارد. صادر کننده چک مشخص می‌کند، که دارنده نهایی هر برگه از حواله چه کسی است و دقیقاً چه کسی مجاز است که برای وصول چک به بانک مراجعه کند، در این شرایط پشت نویسی ظاهری چک دیگر معنایی ندارد.
• ظهر نویسی چک برای تضمین، بنابر قانون جدید صدور چک که به آن اشاره کردیم، این نوع از پشت نویسی چک هم عملاً کارکرد و مفهوم خود را از دست داده است.

پشت نویسی اصولی چک‌های قلم خورده

به‌طور کلی اعتبار چک، بستگی به‌همان مهر امضا و مشخصاتی دارد، که در آن ثبت شده است. در صورتی که چک نویسی ناخوانا بوده و یا فاقد مهر و امضا باشد، بی‌اعتبار خواهد بود. در صورتی می‌توان اعتبار چک را برگرداند، که پشت نویسی شود. اگر چک دارای قلم خوردگی باشد، باید دقیق در پشت چک علت قلم خوردگی ذکر شود، اینکار مانع از سوء استفاده‌های احتمالی از چک خواهد شد.

برای انجام ظهر نویسی چک باید شرایط زیر وجود داشته باشد

طبق ماده 190 قانون مدنی، اگر هر کدام از موارد و شرایط زیر در هنگام پشت نویسی چک وجود نداشته باشد، ظهر نویسی باطل خواهد بود:

• اهلیت هر کدام از طرفین
• قصد دو طرف و رضایت آنها
• مشروعیت جهت معامله
• موضوع مشخص که مورد معامله باشد

مسئولیت‌های پشت نویسی چک

در شرایطی که ظهرنویسی برای انتقال چک انجام شود، دارنده چک این امکان را دارد، که در مدت کمتر از 15 روز به پشت نویس قبلی مراجعه کرده و پرداخت وجه چک را از او مطالبه کند. دارنده حواله برای وصول می‌تواند، هم به شخص صادر کننده و هم شخص پشت نویس مراجعه نماید. بنابر قانون اگر به‌مدت 15 روز، از صدور گواهی عدم پرداخت گذشته باشد، پشت نویس دیگر مسئولیتی در قبال چک ندارد و دارنده حواله باید برای دریافت وجه فقط به صادر کننده مراجعه کند.

طبق قانون جدید، چک‌هایی که تا بیستم آذر ماه سال 1399 و قبل از این تاریخ پشت نویسی شده‌اند، مانند روال قبلی کارهای آنها انجام می‌شود. اما چک‌هایی که پس از این تارخ صادر می‌شوند، دیگر مانند گذشته قابلیت انتقال فیزیکی و پشت نویسی را نداشته و انتقال و ظهرنویسی آنها فقط از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی، با نام فرد دارنده جدید آن انجام می‌شود. از این تاریخ (20 آذر 1399) صدور چک در وجه حامل امکان‌پذیر نیست و طبق دستورالعمل بانک مرکزی، پشت نویسی فیزیکی ممنوع می‌باشد. چک به‌عنوان یک سند تجاری، که در معاملات و فعالیت‌های تجاری مهم از آن استفاده می‌شود و قابلیت جابه‌جایی پول و دارایی زیادی را دارد. بنابراین ضروری است، که کسبه و تجار و حتی سایر افراد آموزش چک نویسی را دریافت کنند، تا در شرایط ویژه با مشکلی در این زمینه مواجه نشوند.  کارشناسان مؤسسه آکادمی کلهر؛ با داشتن سال‌ها تجربه در عرصه پیگیری انواع پرونده‌های مربوط به چک، می‌توانند شما را در این زمینه یاری کنند. شما می‌توانید پاسخ درست و قانونی انواع سؤالات خود را مانند پشت نویسی چک را چطور بنویسم، اصلاح قلم خوردگی چک را چطور انجام دهم، پشت نویسی اصولی چک‌ های قلم خورده چگونه است و… را از این مشاوران خبره دریافت کنید. در صورت عدم مراجعه حضوری به مؤسسه به هر دلیل، بهترین مشاوره‌ها را از طریق آنلاین و تلفنی (با استفاده از شماره‌های موجود در وب سایت) دریافت کنید.

مقالات مرتبط:

5 ویژگی دسته چک های جدید

قوانین جدید چک نویسی

نوشتن چک بانک ملی را اساسی یاد بگیرید